กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง หรือที่รู้จักในชื่อทางการแพทย์ว่า Ptosis เป็นภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ ซึ่งอาจเกิดขึ้นในดวงตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง ภาวะนี้สามารถส่งผลกระทบต่อการมองเห็นและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับสาเหตุ อาการ และแนวทางการรักษาที่สำคัญ เพื่อให้คุณสามารถรับมือกับปัญหานี้ได้อย่างถูกต้องและมั่นใจ
กล้ามเนื้อตา ทำหน้าที่อะไร
กล้ามเนื้อตา ทำหน้าที่สำคัญในการควบคุมการเคลื่อนไหวของลูกตาและเปลือกตา เพื่อช่วยให้การมองเห็นเป็นปกติ โดยกล้ามเนื้อตาแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ กล้ามเนื้อที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของลูกตา และ กล้ามเนื้อที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของเปลือกตา
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงคืออะไร?
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เป็นภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมาเนื่องจากกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตา ทำงานผิดปกติ ภาวะนี้อาจเกิดขึ้นตั้งแต่กำเนิดหรือเกิดขึ้นภายหลังเมื่ออายุมากขึ้น โดยสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่
- กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่กำเนิด เกิดจากพัฒนาการที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อยกเปลือกตาตั้งแต่ช่วงตั้งครรภ์ ทำให้เด็กบางคนมีอาการตั้งแต่แรกเกิด
- กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงที่เกิดขึ้นภายหลัง พบได้บ่อยในผู้ใหญ่ โดยมีสาเหตุมาจากการเสื่อมของกล้ามเนื้อหรือปัญหาสุขภาพอื่นๆ
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เกิดจากอะไร
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เกิดจากหลายสาเหตุที่ส่งผลต่อกล้ามเนื้อหรือเส้นประสาทที่ควบคุมการยกเปลือกตา ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นประเภทต่าง ๆ ได้ดังนี้
1. สาเหตุทางพันธุกรรม เกิดจากความผิดปกติของพัฒนาการของกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตาในช่วงตั้งแต่เกิด พบในเด็กแรกเกิดหรือช่วงวัยเด็ก โดยเปลือกตาอาจตกทั้งสองข้างหรือข้างเดียว
2. โรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เป็นภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมาผิดปกติ อาจเกิดขึ้นเพียงข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ และมีความรุนแรงแตกต่างกันไป ตั้งแต่เปลือกตาตกเล็กน้อยจนถึงตกมากจนบังการมองเห็น
3. สาเหตุทางระบบประสาท สาเหตุทางระบบประสาทของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เกิดจากความผิดปกติของเส้นประสาทที่ควบคุมการยกเปลือกตา หรือทำให้เกิด กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงข้างเดียว ได้
4. สาเหตุทางกล้ามเนื้อ เกิดจากความเสื่อมหรืออ่อนแรงของกล้ามเนื้อลีเวเตอร์ เช่น โรคกล้ามเนื้อเสื่อม หรือ โรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
5. สาเหตุจากการเสื่อมตามวัย พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ เนื่องจากเนื้อเยื่อที่ยึดกล้ามเนื้อลีเวเตอร์เริ่มหย่อนคล้อยหรือหลุดจากจุดยึด มักเกิดที่เปลือกตาข้างใดข้างหนึ่งก่อน
6. สาเหตุทางกายภาพหรือการบาดเจ็บ การบาดเจ็บที่เปลือกตาหรือกระดูกเบ้าตา ก้อนเนื้องอกหรือซีสต์บริเวณเปลือกตา ทำให้กล้ามเนื้อไม่สามารถยกเปลือกตาได้เต็มที่และตาดูอ่อนแรง
7. สาเหตุจากการผ่าตัดหรือการทำหัตถการ อาจเกิดหลังการผ่าตัดดวงตา เช่น การผ่าตัดต้อกระจก หรือการใช้โบท็อกซ์ที่ผิดตำแหน่ง
8. สาเหตุอื่น ๆ การใช้ยา เช่น ยาที่ส่งผลต่อระบบประสาท หรือการเกิดภาวะอักเสบหรือการติดเชื้อในบริเวณดวงตา
หากคุณพบว่ามีอาการเปลือกตาตกอย่างผิดปกติ ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสมค่ะ
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง มีอาการอย่างไรบ้าง
อาการของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง มีลักษณะที่แตกต่างกันไปตามระดับความรุนแรงและสาเหตุ โดยอาการที่พบได้บ่อยมีดังนี้
-
เปลือกตาตก
เปลือกตาบนหย่อนลงมากกว่าปกติ อาจเป็นข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง ระดับความหย่อนอาจแตกต่างกันในระหว่างวัน เช่น ตกมากขึ้นในช่วงเย็นจากการใช้งานกล้ามเนื้อตาทั้งวัน
-
การมองเห็นเปลี่ยนแปลง
อาจบดบังการมองเห็นบางส่วน หรือมองเห็นไม่ชัดเนื่องจากเปลือกตาบดบังรูม่านตา ผู้ป่วยบางรายต้องแหงนหน้าหรือเลิกคิ้วเพื่อช่วยเปิดตา
-
อาการเมื่อยล้า
รู้สึกเมื่อยล้าบริเวณรอบดวงตา โดยเฉพาะหลังจากใช้งานสายตา เช่น อ่านหนังสือ หรือทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์
หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการดังกล่าว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและหาสาเหตุโดยเร็ว
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงส่งผลกระทบอย่างไร
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง สามารถส่งผลกระทบทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และการใช้ชีวิตประจำวันได้ โดยผลกระทบหลัก ๆ มีดังนี้
- ปัญหาการมองเห็น เปลือกตาที่ตกลงมาสามารถบังรูม่านตา ทำให้มองเห็นไม่ชัดเจน โดยเฉพาะเมื่อมองขึ้นหรือลง ในบางกรณี อาจต้องพยายามเงยหน้า เลิกคิ้ว หรือใช้กล้ามเนื้อส่วนอื่นช่วยเปิดตา ส่งผลให้การมองเห็นไม่สะดวก
- ผลกระทบทางจิตใจและความมั่นใจ เปลือกตาตกอาจทำให้เกิดความไม่มั่นใจในรูปลักษณ์ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง หากอาการเกิดจากโรคทางระบบประสาทหรือโรคอื่น ๆ อาจทำให้ผู้ป่วยกังวลเกี่ยวกับสุขภาพของตนเอง
- ผลกระทบต่อการเรียนและการทำงาน ผู้ป่วยอาจต้องพยายามปรับการมองเห็นอยู่ตลอดเวลา ส่งผลต่อการเรียนหรือการทำงานที่ต้องใช้สายตานาน ๆ อาการอ่อนล้าทางสายตาอาจส่งผลต่อความสามารถในการทำงานที่ต้องอาศัยการมองเห็นอย่างละเอียด
- ผลกระทบต่อพัฒนาการในเด็ก ในเด็กที่มีอาการ กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่กำเนิด อาจทำให้เกิดภาวะสายตาขี้เกียจ หรือการมองเห็นพัฒนาไม่เต็มที่ หากไม่ได้รับการรักษา
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงส่งผลกระทบทั้งด้านการมองเห็น การใช้ชีวิตประจำวัน และความมั่นใจในตนเอง การรักษาอย่างเหมาะสม เช่น การผ่าตัดหรือรักษาตามสาเหตุเฉพาะ จะช่วยลดผลกระทบเหล่านี้และปรับปรุงคุณภาพชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงอันตรายไหม
กล้ามเนื้อตา กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง อาจไม่อันตรายหากเกิดจากความเสื่อมตามวัยหรือปัจจัยทั่วไป แต่หากอาการรุนแรง เกิดฉับพลัน หรือเกี่ยวข้องกับโรคทางระบบประสาท เช่น Myasthenia Gravis หรือ โรคหลอดเลือดสมอง อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษา
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ไม่ผ่าตัด รักษาด้วยวิธีไหนได้บ้าง
การรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงโดยไม่ต้องผ่าตัดสามารถทำได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับสาเหตุและอาการของแต่ละคน ได้แก่
- การฝึกกายภาพ: การทำกายภาพบำบัดหรือการฝึกตา เช่น การฝึกกล้ามเนื้อตาให้แข็งแรงขึ้น ซึ่งแพทย์จะกำหนดการฝึกที่เหมาะสม
- การใช้ยา: ในบางกรณี แพทย์อาจจ่ายยาหรือวิตามินเพื่อช่วยเสริมการทำงานของกล้ามเนื้อหรือรักษาสาเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
- การใส่แว่นตาหรือแว่นตาชนิดพิเศษ: สำหรับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็นหรือการจัดตำแหน่งของตา แพทย์อาจแนะนำให้ใส่แว่นที่ช่วยปรับมุมมอง
- การใช้เครื่องช่วย: บางกรณีอาจใช้เครื่องมือช่วยที่ช่วยในการฝึกการเคลื่อนไหวของตา
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง รักษาให้หายได้ด้วยการศัลยกรรม
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง แก้ยังไงดี? หากใช้วิธีการฝึกกายภาพ และวิธีต่างๆแล้วไม่ได้ผล การศัลยกรรมจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง เพื่อปรับปรุงหรือฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงในบริเวณหนังตาบน ซึ่งช่วยให้การเปิดตาหรือการเคลื่อนไหวของตาเป็นปกติอีกครั้ง การศัลยกรรมรักษาหนังตาอ่อนแรงมีสองแบบตือ
- การผ่าตัดเพื่อกระชับกล้ามเนื้อ: หากกล้ามเนื้อหนังตายืดหรืออ่อนแรงมาก การผ่าตัดจะทำการปรับตำแหน่งของกล้ามเนื้อหรือการตัดส่วนเกินเพื่อให้หนังตาสามารถยกขึ้นได้ดีขึ้น
- การผ่าตัดเพื่อเสริมกล้ามเนื้อ: หากกล้ามเนื้อไม่ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ การผ่าตัดอาจรวมถึงการเสริมกล้ามเนื้อเพื่อช่วยในการยกหนังตา
หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยอาจมีอาการบวมและเจ็บเล็กน้อย แต่โดยทั่วไปสามารถฟื้นตัวได้ภายในไม่กี่สัปดาห์ หากต้องการปรึกษาเกี่ยวกับการศัลยกรรมนี้ ควรพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมตา
หนังตาอ่อนแรง เตรียมตัวอย่างไร
ขั้นตอนในการผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง สามารถแบ่งออกได้ตามลำดับดังนี้
1. การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัด
- การประเมินจากแพทย์: แพทย์จะตรวจสอบความรุนแรงของการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อหนังตา และประเมินประวัติสุขภาพของผู้ป่วยเพื่อให้มั่นใจว่าเหมาะสมกับการผ่าตัด
- การอธิบายกระบวนการผ่าตัด: แพทย์จะอธิบายเกี่ยวกับขั้นตอนการผ่าตัด, ความเสี่ยง, และผลลัพธ์ที่คาดหวัง
- การเตรียมตัวสำหรับการผ่าตัด: ผู้ป่วยอาจต้องหยุดการใช้ยาเช่น ยาละลายลิ่มเลือด ก่อนการผ่าตัดเพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน
2. ขั้นตอนการผ่าตัด
- การให้ยาชา การผ่าตัดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงมักจะทำภายใต้ยาชาเฉพาะที่ โดยผู้ป่วยจะตื่นระหว่างการผ่าตัด แต่จะไม่รู้สึกเจ็บปวด
- การเปิดแผล แพทย์จะทำการเปิดแผลเล็ก ๆ ที่บริเวณรอยพับของหนังตาบน เพื่อไม่ให้แผลเห็นชัดหลังการรักษา
- การปรับตำแหน่งของกล้ามเนื้อ แพทย์จะทำการยกหรือปรับตำแหน่งของกล้ามเนื้อตาให้กลับสู่สภาพปกติ หรือในบางกรณีอาจทำการเสริมกล้ามเนื้อหากจำเป็น
- การปิดแผล หลังจากปรับตำแหน่งแล้ว แพทย์จะทำการเย็บแผลด้วยไหมที่ละลายได้หรือไหมที่ต้องตัดออกหลังจากนั้น
3. การฟื้นตัวหลังการผ่าตัด
- การพักฟื้น หลังผ่าตัด ผู้ป่วยจะต้องพักในห้องพักเพื่อสังเกตอาการประมาณ 1-2 ชั่วโมง โดยแพทย์จะติดตามการหายใจและความดันโลหิต
- การดูแลแผล ผู้ป่วยต้องรักษาความสะอาดของแผลและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ เช่น การประคบเย็นเพื่อลดอาการบวม
- การใช้ยารักษา แพทย์อาจสั่งยาบรรเทาอาการปวด และยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
4. การติดตามผลการรักษา
- การนัดพบแพทย์ ผู้ป่วยจะต้องมาพบแพทย์ตามกำหนดเพื่อประเมินผลการรักษา ตรวจสอบแผลและติดตามการฟื้นตัว
- การปรับปรุงผลลัพธ์ หากมีการพัฒนาหรือการเปลี่ยนแปลงของตำแหน่งหนังตา แพทย์อาจแนะนำการรักษาเพิ่มเติม
5. ผลลัพธ์และการฟื้นฟู
- โดยปกติแล้ว ผู้ป่วยจะเห็นผลการผ่าตัดในช่วง 1-2 สัปดาห์หลังการผ่าตัด อาการบวมและช้ำจะลดลงเรื่อย ๆ
- การฟื้นฟูเต็มที่อาจใช้เวลาหลายสัปดาห์ถึง 1-2 เดือน ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการและการตอบสนองต่อการรักษา
การผ่าตัดนี้โดยทั่วไปมีความปลอดภัย แต่ก็ยังคงมีความเสี่ยงเช่น การติดเชื้อ, การมีแผลเป็น หรือการที่กล้ามเนื้อหนังตายังไม่ทำงานตามที่ต้องการ ดังนั้นการเลือกศัลยแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเป็นสิ่งสำคัญ
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง รักษาที่ไหนดี
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงสามารถรักษาได้ที่โรงพยาบาลหรือคลินิกที่มีผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ เช่น แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านจักษุวิทยา หรือแพทย์ที่มีความชำนาญในการรักษาความผิดปกติของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ บางกรณีอาจต้องใช้การทำกายภาพบำบัด หรือการใช้ยารักษา รวมถึงการผ่าตัดในบางกรณี
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ในการรักษาใช้ราคาเท่าไหร่
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ในส่วนของราคารักษา ขึ้นอยู่กับสถานพยาบาลและประเภทของการรักษา หากเข้ารับการรักษา
- โรงพยาบาลรัฐ ค่าใช้จ่ายจะอยู่ประมาณ 10,000 – 30,000 บาท ซึ่งอาจครอบคลุมการใช้สิทธิประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง) หรือประกันสังคม
- โรงพยาบาลเอกชน ราคาจะสูงกว่า โดยเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 50,000 – 100,000 บาทสำหรับการรักษาข้างเดียว และอาจมีราคาสูงขึ้นหากรักษาทั้งสองข้าง
- คลินิกเฉพาะทาง มักมีราคายืดหยุ่นมากกว่า อยู่ในช่วง 20,000 – 60,000 บาทต่อข้าง
ทั้งนี้ การประเมินราคาอาจเปลี่ยนแปลงได้ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของภาวะและเทคนิคที่ใช้ในการรักษา จึงควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับข้อมูลที่แน่นอนค่ะ
สรุป
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง คือภาวะที่เปลือกตาบนตกลงมามากกว่าปกติ เนื่องจากกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกเปลือกตา ไม่ทำงานอย่างปกติ ภาวะนี้อาจเกิดขึ้นทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ โดยอาจเกิดจากสาเหตุหลายประการ เช่น ปัญหาทางพันธุกรรม, โรคทางระบบประสาท, ความเสื่อมของกล้ามเนื้อในผู้สูงอายุ หรือการบาดเจ็บจากการผ่าตัด การรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ เช่น การฝึกกายภาพบำบัด การใช้ยา หรือการใส่แว่นพิเศษ ส่วนในกรณีที่อาการรุนแรงหรือรักษาโดยวิธีอื่นไม่ได้ผล อาจต้องใช้การผ่าตัด ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดเพื่อกระชับกล้ามเนื้อและการเสริมกล้ามเนื้อที่อ่อนแรง เพื่อปรับตำแหน่งและการทำงานของกล้ามเนื้อให้กลับมาเป็นปกติดังนั้นการเลือกแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการผ่าตัดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีและลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ด้วยค่ะ
