วิสัญญีแพทย์ อีกหนึ่งหัวใจสำคัญในการผ่าตัดที่จะช่วยให้กระบวนการผ่าตัดเป็นไปได้ด้วยดี ช่วยให้คนไข้ผ่อนคลาย ไม่รู้สึกกังวลเรื่องของความรู้สึกเจ็บปวดในระหว่างการผ่าตัด ซึ่งหลายคนอาจจะยังไม่รู้จักหรือไม่เข้าใจว่ามีหน้าที่ทำอะไรบ้าง จำเป็นต้องมีวิสัญญีแพทย์ไหม การใช้ยาชาและยาสลบต่างกันอย่างไร มีผลข้างเคียงของการใช้ยาระงับความเจ็บปวดแต่ละแบบอย่างไรบ้าง สามารถติดตามอ่านเพิ่มเติมได้จากบทความนี้เลย
วิสัญญีแพทย์ คืออะไร?
วิสัญญีแพทย์ หรือ หมอดมยา คือ แพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านการใช้ยาชา ยาสลบ และยาระงับความเจ็บปวด เพื่อช่วยดูแลในเรื่องของการระงับความเจ็บปวดให้กับผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัด ด้วยเทคนิคทางการแพทย์ในการให้ยาในรูปแบบต่าง ๆ ตามความเหมาะสมของแต่ละกรณี นอกจากนั้นยังต้องคอยดูแล สังเกตการณ์ รายงานผล และติดตามอาการในระหว่างการผ่าตัดและในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดให้กับคนไข้ด้วย เพื่อให้การผ่าตัดผ่านไปได้ด้วยดีมีความปลอดภัยไม่เกิดผลข้างเคียงร้ายแรงตามมา
หน้าที่หลักของ วิสัญญีแพทย์ มีอะไรบ้าง?
หน้าที่ของ วิสัญญีแพทย์ ที่จะต้องปฏิบัติในกระบวนการการผ่าตัดนั้นมีความสำคัญมาก ๆ เพราะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้คนไข้บรรเทาความเจ็บปวด ผ่อนคลาย รวมไปถึงแพทย์สามารถทำการผ่าตัดได้อย่างราบลื่น ไม่เกิดปัญหาระหว่างทำ โดยมี 3 หน้าที่หลัก ดังนี้
- หน้าที่ก่อนผ่าตัด คือการวางแผนในเรื่องของการใช้ยาระงับความรู้สึก โดยจะมีการซักถามประวัติ เช็กผลตรวจร่างกายอย่างละเอียด เพื่อใช้เป็นข้อมูลในออกแบบการใช้ยาที่เหมาะสมกับคนไข้แต่ละคนมากที่สุด เพื่อให้การผ่าตัดเป็นไปได้ด้วยดี
- หน้าที่ระหว่างผ่าตัด ในระหว่างนี้วิสัญญีแพทย์จะทำการใช้ยาตามรูปแบบที่ได้วางแผนไว้ตั้งแต่ต้น ไม่ว่าจะเป็น ยาชา ยาสลบ หรือยาระงับความปวดอื่น ๆ ตามความเหมาะสมของคนไข้แต่ละรายบุคคล นอกจากนั้นจะต้องคอยเช็กคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ความดันโลหิต เช็กระดับออกซิเจน รวมไปถึงติดตามอาการความผิดปกติที่เกิดขึ้นระหว่างผ่าตัด เพื่อที่จะสามารถช่วยเหลือได้ทันท่วงที ช่วยให้การผ่าตัดมีความปลอดภัยจนเสร็จสิ้นกระบวนการทั้งหมด
- หน้าที่หลังผ่าตัด เมื่อการผ่าตัดเสร็จสิ้นแล้วคนไข้จะถูกย้ายไปที่ห้องสังเกตอาการ และอยู่ในห้องนั้นประมาณ 1 – 2 ชั่วโมง โดยที่วิสัญญีแพทย์จะมีกระบวนการเช็กความปลอดภัยของร่างกายคนไข้จนครบถ้วนแล้วจึงย้ายไปยังห้องพัก ซึ่งยังต้องติดตามดูแลอาการต่ออีกระยะหนึ่งหากยังมีอาการเจ็บปวดแพทย์จะได้ดำเนินการช่วยเหลือบรรเทาอาการต่อไป
วิธีระงับความเจ็บปวดของ วิสัญญีแพทย์
วิธีการระงับความเจ็บปวดของ วิสัญญีแพทย์ สามารถแบ่งออกเป็นได้ 2 แบบหลัก ๆ ซึ่งมีกระบวนการและผลลัพธ์ที่แตกต่างกันออกไป โดยแพทย์จะเป็นผู้ประเมินและวางแผนการใช้ยาให้เหมาะกับคนไข้แต่ละคนมากที่สุด โดยมีรายละเอียดของรูปแบบการระงับความเจ็บปวดโดยวิสัญญี ดังนี้
- การใช้ยาสลบ ใช้ในการผ่าตัดใหญ่ เช่น การผ่าตัดที่ต้องเปิดช่องท้อง การผ่าตัดเกี่ยวกับกระดูก หารผ่าตัดหัวใจ หรือการผ่าตัดเกี่ยวกับสมอง เป็นต้น ด้วยการทำให้คนไข้หลับ หมดสติ ไม่รู้สึกตัว เมื่อรับการผ่าตัดจะไม่รู้สึกเจ็บ โดยจะเป็นการให้ยาสลบผ่านการสูดดมหรือให้ทางหลอดเลือดดำ
- การใช้ยาชาเฉพาะจุด ใช้ในการผ่าตัดขนาดเล็ก เช่น ผ่าตัดซีสต์ ผ่าตัดเสริมจมูก หรือรักษาอาการที่เกิดจากอุบัติเหตุ เป็นต้น โดยวิธีการนี้คนไข้จะไม่ได้หมดสติ ยังคงรู้สึกตัวอยู่ แต่จะไม่รู้สึกเจ็บในบริเวณที่ผ่าตัด หากคนไข้ยังมีความกังวลแพทย์สามารถให้ยาคลายเครียดเพิ่มเติมได้
การใช้ยาระงับความเจ็บปวดมีผลข้างเคียงไหม?
วิสัญญีแพทย์ เป็นแพทย์ผู้ชำนาญการเรื่องของการใช้ยาระงับความเจ็บปวด ซึ่งทำให้กระบวนการและผลลัพธ์มีความปลอดภัย ซึ่งมีการดูแลและสังเกตอาการอยู่ตลอดเวลาจนจบกระบวนการผ่าตัด แต่อาจเกิดผลข้างเคียงบางอย่างขึ้นได้บ้างขึ้นอยู่กับร่างกายของแต่ละรายบุคคลและปริมาณของตัวยาที่ใช้ โดยมีผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนี้
- ผลข้างเคียงจากยาชาเฉพาะจุด ในบางรายอาจเกิดอาการวิงเวียนศีรษะ ปวดหัว กล้ามเนื้อกระตุก เหน็บชา หรืออาจเกิดอาการตาพร่ามัว มองเห็นไม่ชัดในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งผลข้างเคียงเหล่านี้จะหายไปได้เอง
- ผลข้างเคียงจากยาสลบแบบสูดดม อาจเกิดอาการเจ็บคอ เสียงแหบ หรือคอแห้ง ซึ่งเกิดขึ้นจากการที่ต้องสอดท่อช่วยหายใจผ่านทางช่องปากลงไปในลำคอ นอกจากนั้นในบางรายอาจเกิดอาการหน้ามืด วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หนาวสั่น เกิดปัยหาเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะ ขึ้นได้ ขึ้นออยู่กับร่างกายของแต่ละรายบุคคล
อาการแพ้ยาชาและยาสลบเป็นอย่างไร?
สำหรับอาการแพ้ยาชาและแพ้ยาสลบนั้น สามารถเกิดขึ้นได้แต่พบได้น้อย ซึ่งตัวยาเหล่านี้ได้ถูกผลิตขึ้นเพื่อใช้ในทางการแพทย์จึงผ่านการวิจัยและศึกษามาแล้วว่ามีความปลอดภัย แต่ก็ขึ้นอยู่กับร่างกายของคนไข้แต่ละคนที่มีความไวในการตอบสนองต่อตัวยาที่ไม่เหมือนกัน จึงอาจมีบางรายที่เกิดอาการแพ้ขึ้นมาได้ หากใครที่มีประวัติการแพ้ยาทั่วไป แพ้ยาสลบหรือแพ้ยาชา จึงควรแจ้งแพทย์ให้ทราบก่อนรับการผ่าตัดทุกครั้งเพื่อแพทย์จะได้วางแผนการรักษาในขั้นต่อไปได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยต่อตัวคนไข้เอง โดยสามารถสังเกตอาการแพ้ยาสลบและยาชาได้ดังนี้
- อาการแพ้ยาชา อาจเกิดอาการบวม ผื่นคัน หายใจลำบาก เกิดอาการชัก เป็นต้น
- อาการแพ้ยาสลบแบบสูดดม อาจเกิดอาการมีผื่นแดง มีอาการบวม หายใจลำบาก หัวใจเต้นผิดจังหวะ กล้ามเนื้อเกร็ง ความดันต่ำ เหงื่อออก เป็นต้น
ระหว่าง ยาสลบ กับ ยาชา แบบไหนดีกว่ากัน?
การเลือกใช้ยาชาหรือยาสลบนั้น แพทย์จะเป็นผู้ประเมินและเลือกใช้ให้เหมาะกับเทคนิคการผ่าตัด ปัญหา ตำแหน่งที่ทำ รวมถึงร่างกายของคนไข้แต่ละคนที่แตกต่างกันออกไป โดยการฉีดยาชาคนไข้จะยังรู้สึกตัว มีสติอยู่ จึงเหมาะกับการผ่าตัดขนาดเล็ก ใช้ระยะเวลาในการผ่าตัดไม่นาน ในส่วนของการใช้ยาสลบคนไข้จะไม่รู้สึกตัวลักษณะเหมือนคนกำลังนอนหลับ จึงเหมาะกับการผ่าตัดขนาดใหญ่ที่ต้องใช้ระยะเวลานานและอาจจะต้องมีการเสียเลือดมากร่วมด้วย
สรุป
วิสัญญีแพทย์ มีความสำคัญมากในกระบวนผ่าตัด เพราะไม่ใช่เพียงแค่ดูแลให้ยาระงับความเจ็บปวดเพื่อให้คนไข้ผ่อนคลาย หายกังวลเท่านั้น แต่ยังมีหน้าที่ในการช่วยดูแลเช็กรายละเอียดร่างกายของคนไข้ให้ได้รับความปลอดภัยในระหว่างผ่าตัดมากที่สุด ทั้งยังดูแลหลังผ่าตัดเสร็จสิ้นในอีกระยะหนึ่งเพื่อเฝ้าสังเกตอาการให้เข้าสู่ระยะปกติพร้อมที่จะไปในขั้นตอนพักฟื้นต่อไป สำหรับใครที่ต้องผ่าตัดศัลยกรรม ไม่ว่าจะเป็นเสริมจมูก ตัดหน้าอก หรือเสริมหน้าอก แต่ยังกังวลว่าจะปลอดภัยหรือไม่ แนะนำให้เข้ามาปรึกษาได้ที่ Vincent Clinic ได้เลย เพราะนอกจากทีมแพทย์มากประสบการณ์แล้ว เรายังมีวิสัญญีแพทย์ดูแลในเรื่องของการใช้ยาระงับความเจ็บปวดให้กับคนไข้ เพื่อให้ได้รับความปลอดภัยและผ่อนคลายความกังวลได้มากที่สุด
